24 Haziran 2018 cumhurbaşkanlığı ve milletvekili genel seçiminde uygulanacak hükümleri taşıyan tüzük değişikliğine ilişkin önerge, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı.
Teklif, dün de TBMM Tüzük Komisyonu’nda kabul edilmişti.
Tüzük Komisyonu, AKP İstanbul Milletvekili Mustafa Şentop başkanlığında, “Seçimlerin Esas Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun ile Bir Takım Kanunlarda Değişim Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’ni” görüşmek üzere önceki gece toplanmıştı.
YSK Başkanı Sadi Güven hafta sonu yaptığı açıklamada seçim takvimini izah etmek için düzen yasalarının çıkmasını beklediklerini kaydetmişti.
Güven, 23 Nisan resepsiyonunda da gazetecilerin soruları üstüne, “Cumhurbaşkanı için 100,000 oyu verecek olanların oyunu kim toplayacak, bu az önce açık değil. Bunlar açıklandıktan sonra en kısa sürede biz seçim takvimini açıklayacağız. Bunun için gayret ediyoruz. Taslak az daha hazırlanmış” dedi.
TBMM seçimleri dört yılda bir yerine, 5 yılda bir cumhurbaşkanı seçimiyle aynı gün yapılacak. Milletvekili seçilebilme yaşı 25’ten 18’e indirilecek.
Bir kimse bununla birlikte hem cumhurbaşkanı adayı hem de milletvekili adayı olamayacak ve namzet gösterilemeyecek.En pozitif iki kez cumhurbaşkanı seçilebilecek, fakat cumhurbaşkanının ikinci döneminde Meclis kadar seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde, cumhurbaşkanı bir defa daha aday olabilecek.Cumhurbaşkanı ve TBMM’nin tahsis sürelerinin dolmasından önceki son pazar günü oy verme günü olacak. Devir süresi, birlikte yapılan bir önceki tercih tarihi başlıca alınarak belirlenecek. Oy verme gününden geriye hesaplanacak 60 jurnal sürenin birincil günü seçimin açılış tarihi olacak. Mevcut düzenlemede bu süre 90 gün idi. Böylece, seçim süreci, oy verme gününden iki ay önce başlamış olacak.Seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde bu karar 48 saat içinde Devlete Ait Gazete’de yayımlanarak duyuru olunacak. Bu kararın verildiği günden daha sonra gelen 60. günü peşine düşüp takip eden birincil pazar günü cumhurbaşkanı ile TBMM genel seçimi birlikte yapılacak.
Cumhurbaşkanı adayları nasıl gösterilecek?
Cumhurbaşkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan milletvekili genel seçiminde toplam geçerli oyların tek başına ya da birlikte asgari yüzde 5’ini bölge siyasi partiler ya da en düşük 100 bin seçmen namzet gösterebilecek.Aday sergilemek kişinin yazılmış muvafakatına ast olacak. Aday görüntü süresinin sona erdiği tarihten itibaren hiçbir şekilde yeni aday gösterilemeyecek.Öneri ile siyasi partilerin cumhurbaşkanı adaylarını nasıl gösterebilecekleri belirleniyor.Buna tarafından, TBMM’de grubu yer alan siyasi partiler grup kararıyla, öteki siyasi partiler ise tüzüklerinde gösterilen yetkili organlarının kararıyla cumhurbaşkanlığına namzet gösterebilecek.YSK göre duyuru edilen zaman içinde, adayların isimleri, muvafakat belgeleri ve zorunlu diğer belgelerle YSK’ye başvurularak aday gösterilmiş olacak. Her siyasi parti ya da parti grubu fakat bir namzet için başvuruda bulunabilecek.Bir kişiyi ansızın pozitif siyasi parti grubu veya siyasi parti aday gösterebilecek.Adaylarla ilgili bilgi ve belgelerde eksiklik saptama edilmesi halinde YSK göre, ilgili siyasi partilere eksikliklerin giderilmesi için 5 jurnal vakit verilecek. Eksiklikleri bahşedilen süre içinde gidermeyen siyasi partiler, aday göstermekten vazgeçmiş sayılacak.
Cumhurbaşkanlığına minimum 100 bin seçmenin yazılı teklifiyle aday gösterilebilecek.
Teklifle tüzük değişikliği ile hukuk sistemine yeni getirilen, cumhurbaşkanlığına seçmenler kadar namzet gösterilmesinin usul ve esasları belirleniyor. Süreç, seçmenlerce aday kanıtlamak isteyen kişinin YSK’ye başvurmasıyla başlayacak.Seçmenlerce aday belli olmak istenen birey, kimlik ve açık adres bilgilerini ihtiva eden dilekçe dilekçesi ve seçilme yeterliliğine ilişkin belgelerle, en yüksek derecedeki devlet memuruna parasal haklar zarfında yapılan her türlü ödemelerin bir aylık brüt tutarının on katının (131 bin 600 lira) ilgili maliye veznesine emaneten yatırıldığına dair makbuzla YSK’ye şahsen başvuracak.
Geçerli oyların salt çoğunluğunu bölge aday cumhurbaşkanı seçilecek. Namzet salt çoğunluğu alamazsa, tercih yenilenecek.
Birincil oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılacak. Bu oylamaya ilk oylamada en çok oy bölge iki namzet katılacak ve geçerli oyların çoğunluğunu bölge namzet cumhurbaşkanı seçilecek.Oylamalara tek adayla gidilmesi halinde, oylama referandum şeklinde yapılacak. Geçerli oyların salt çoğunluğunu bölge aday cumhurbaşkanı seçilecek. Oylamada, adayın geçerli oyların salt çoğunluğunu alamaması halinde seçim yenilenecek ve belli sonuçların ilanından sonradan gelen 45. günü takip eden birincil pazar günü yalnızca cumhurbaşkanı seçimi yapılacak.
YSK, dilekçe dilekçesi ve eklerini iki gün içinde inceleyecek, inceleme sonucunda, başvuranın seçilme yeterliğinin bulunmadığının saptama edilmesi halinde kullanım reddedilecek.
Başvuran bu kararın bildirilmesinden itibaren iki gün içinde her yerde tahlil talebinde bulunabilecek; YSK, bu talebi üç gün içinde karara bağlayacak. Veri ve belgelerde eksiklik bulunması halinde, eksikliklerin tamamlanması için iki gün zaman verilecek. Bu vakit içinde eksiklikler tamamlanmadığı takdirde tatbik reddedilecek.YSK, başvurusu kabul edilen kişileri bildiri edecek. Seçmenler fakat bu ilanda açıklanmış kişilerden sadece biri için bir kere teklifte bulunabilecek.Seçmenler, adaylık teklifi için açıklanmış oldukları ilçe seçim kuruluna kişisel olarak başvuracak. Başvuranın, seçmen niteliğine sahip olduğu ve daha önce namzet teklifinde bulunmadığı tespit edildikten sonra, bildiri edilen listedeki kişiler arasından seçim yaptırılarak adayın bilgilerini ihtiva eden form imzalatılacak ve elektronik ortamda da kaydedilecek.Başvuran seçmene, namzet teklifinde bulunduğuna dair doküman verilecek. Namzet görüş formları, elektronik ortamda YSK’ya iletilecek ve somut olarak ilçe tercih kurullarında saklanacak.Namzet gösterilmek isteyen kişinin talebi halinde, kendisi hakkında namzet teklifinde bulunanlara ilişkin formlar ve diğer bilgiler kendisine verilecek. İtiraza ilişkin hususlar YSK göre belirlenecek.
Teklifle, yurt dışındaki seçmenlerin randevu ile oy kullanması usulünden vazgeçiliyor.
Bunun yerine, yurt dışarıya yaşamış seçmenlerin Yüksek Tercih Kurulu (YSK) göre belirlenen oy verme günlerinden, kendilerine uygun olan herhangi bir günde oy vermelerine olanak sağlanıyor. Oy faydalanma süresinin uzunluğu nedeniyle uygulamada ortaya çıkan zorlukların önüne geçilebilmesi amacıyla, siyasi partiler yurt dışında her oy verme günü için öbür sandık kurulu üyesi bildirebilecek.Yurt dışındaki vatandaşlar, Türkiye’deki oy verme gününden önceki üçüncü güne değin oy kullanabilecek. Aday teklifine ilişkin başvuru ve formların şekli ile yurt dışı seçmen kütüğüne belirtilen seçmenlerin namzet göstermeleri dahil, bu düzenlemenin uygulanmasına ilişkin öteki usul ve esaslar YSK kadar belirlenecek.Teklifle, yurt dışı seçmen kütüğüne belirli seçmenlerin yurt dışarıya yer alan herhangi bir temsilcilikte oy kullanabilmelerine imkan karşılamak amacıyla, bu seçmen listelerinin oluşturulma yöntemi değiştiriliyor.Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, teklife ilişkin verdiği bilgide “Yurt dışındaki oy kullanma süreleri uzatılmakta, randevu usulü kaldırılmakta ve yurtdışı seçmen kütüğüne belirli vatandaşlarımızın herhangi bir temsilcilikte oy kullanabilmelerine olanak tanınmaktadır” dedi.
0 Yorum