1946 tarihinde temelleri atılan, 1969 yılında açılan ve 9 yıldır restorasyon çalışması nedeniyle kapalı olan Atatürk Kültür Merkezi (AKM) yıkılıyor.
3. Turizm Şurası’na katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, AKM’nin yıkılacağını ve yerine yeni bir opera binası yapılacağını duyurdu. Yeni opera binasının 2019’da tamamlanacağını bildiren Erdoğan projenin lansmanının ise pazartesi günü yapılacağını söyledi.
Cumhuriyet’in ilk opera binası AKM…
Mimar Feridun Kip ve Mimar Rüknettin Günay göre temelleri 1946 yılında atılan Türkiye’nin birincil opera binası AKM, fiziksel kaynak yetersizliği sebebiyle tamamlanamadı.
1956 yılında inşaata devam edildi
1956 yılında projeye Bayındırlık Bakanlığı el attı ve Mimar Hayrettin Tabanoğlu önderliğinde AKM’nin inşasına devam edildi.
Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ve Başbakan Süleyman Demirel AKM’nin açılışında…
1969 tarihinde tamamlanan bina ‘İstanbul Kültür Sarayı’ adıyla Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay ve Başbakan Süleyman Demirel tarafından açıldı. AKM’nin açılışında ise sahnede Ferit Tüzün’ün Çeşmebaşı Balesi ve Verdi’nin Ajda Operası yer aldı.
1970’de yandı, 8 yıl kapalı kaldı
27 Kasım 1970 tarihinde AKM’nin sahnesinde Artur Miller’in Cadı Kazanı adlı oyunu sahneleniyordu. Oyun sırasında nedeni belirlenemeyen bir yangın çıktı ve bütün sahne ile seyirci bölümü yandı. Yangında can kaybı olmazken IV. Murat oyunu galası için Topkapı Sarayı’ndan getirilen kaftan, değerli bir Kuran ve IV. Murat’ı resmeden bir tablo yandı.
1978’de yeni adıyla bitmiş açıldı
Yanan İstanbul Kültür Sarayı Mimar Hayati Tabanlıoğlu öncülüğünde 8 takvim bir tadilata girdi. 18 Ekim 1978 tarihinde yeniden açılan binanın adı ise Atatürk Kültür Merkezi olarak değiştirildi.
Dünyaca meşhur sanatçıların merkezi AKM…
1978 yılındaki açılışından daha sonra AKM dünyaca ünlü sanatçıların merkezi haline geldi. Dünyaca meşhur isimlerin konserleri, bale ve opera temsilleri AKM’de İstanbullu sanat severler ile buluşuyordu.
90’ların sonuna içten alaka azaldı
Konserleri, operaları ve film gösterimleri ile İstanbul’daki kültür sanat faaliyetlerinin merkezi olan AKM’ye olan ilgi yeni açılan tiyatro sahneleri ve sinema salonları nedeniyle azaldı. Ama ucuz bilet fiyatları ve tarihi değeri ile ayakta kalmayı başardı.
Kayıtlı Kültür Varlığı ilan edildi
1 Kasım 1999 tarihinde AKM, İstanbul 2 No’lu Koruma Kurulu kadar 1. Derece Şehirsel Sit Alanı’nın parçası 1. Grup Tescilli Kültür Varlığı ilan edildi. Bu Nedenle AKM koruma altına gücenmiş oldu.
‘Ömrünü tamamladı, yıkılmalı’
2005 yılında dönemin Kültür ve Turizm Bakanı Atilla Koç, 1. Grup Tescilli Kültür Varlığı olan AKM için ‘Ömrünü tamamladı, yıkılmalı’ ifadelerini kullandı. Bu sözlerle Atilla Koç AKM’nin yıkılmasına varacak olan süreci başlatmış oldu.
AKM’nin son oyunu: Orfeo
Atilla Koç’un bu sözlerinin arkasından AKM 3 yıl daha açık kaldı. 31 Mayıs 2008 tarihinde ise AKM’de son oyun sahnelendi. Danimarkalı topluluğun ‘Operation: Orfeo’ isimli oyunu AKM’nin sahnelerini sonsuza kadar kapattı.
İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı göre restore edilecekti
Kültür Bakanlığı ve İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı AKM’nin restoresi için bir protokol imzaladı. Ancak Kültür Sanat Sendikası bu proje ile AKM’nin yıkılacağını duyurdu ve açtığı dava sonucu proje İstanbul 9. Yöneticilik Mahkemesi tarafından iptal edildi.
Taraflar uzlaştı ikinci kere restorasyon başlayacaktı
Mahkemenin projeyi iptal etmesinin peşinde Mimarlar Odası’nın çağrısı ile Kültür Sen, İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı ve bilirkişi mimarlar bir araya gelerek uzlaşıya vardı ve Kültür Bakanlığı ile protokol imzalandı. Ancak İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti Ajansı, faaliyetlerinin 2010 sonunda biteceğini belirterek restorasyon için sağlayacağı fonu geri çekti.
Sonunda restorasyon başladı
2012 tarihinde AKM’nin restorasyonu için Kültür Bakanlığı ile Sabancı Holding bir mutabakat imzaladı. Mutabakata tarafından Sabancı Holding AKM için 30 milyon TL bütçe ayıracak ve restorasyon AKM’nin ilk mimarı Yaşamsal Tabanlıoğlu’nun oğlu Murat Tabanlıoğlu kadar yapılacaktı. Şartlar yerine getirildi ve Mayıs 2012 tarihinde çalışmalara başlandı. 29 Ekim 2013 tarihinde AKM’nin üçüncü defa açılması bekleniyordu.
Restorasyon tamamlanamadan durduruldu
Restorasyon çalışmaları devam ederken Mimarlar Odası’nın sorusu üzerine Kültür Bakanlığından bir tanımlama yapıldı. Açıklamada çalışmaların 24 Mayıs 2013 tarihinde ‘bina statiği etkileyecek can ve mülk güvenliği’ sebebiyle durdurulduğu belirtildi.
Seyahat Parkı protestolarının simgesi haline geldi
2013 tarihinde başlayan Gezi Parkı protestolarında ise AKM protestoların simgelerinden biri haline geldi. Protestolar sırasında AKM bir fazla siyasi grubun pankartlarına ev sahipliği yaptı.
Karakol olarak bile kullanıldı
AKM 2014 tarihinde Taksim ve civarında artırılan polis gücünü desteklemek için polis merkezi olarak bile kullanıldı. Fakat restorasyon yeniden devam etmedi.
Sosyal medyadan yıkıma tepki gösteren de oldu destekleyen de…
AKM’nin önlenemeyen yükselişi ve düşüşü. Hemen de yıkılmasını bekliyoruz pic.twitter.com/Rwq3AWVyfE— Burak Boysan (@BurakBoysan2) 1 Kasım 2017
Yıllarca bağırdık “AKM’ni onarın ve gerçek sahipleri olan sanatçılara teslim edin ya da bırakın biz onaralım” dedik.. dinletemedik. pic.twitter.com/whMGrQ0YEs— orhan aydın (@orhanaydin6) 1 Kasım 2017
#AKM Cumhuriyetin ilk eserlerindendir. Toplumsal tarihte yeri önemlidir. Keşke restore edilseydi.— Hande Demirel (@HandeDemireltv) 2 Kasım 2017
Türkiye’nin en ünlü meydanının sembolü.İstanbul’un göbeğinde Cumhuriyetin ve batılılaşmanın timsali olmuş kültürsanatmerkezi AKM yıkılıyor pic.twitter.com/HyAYzOXzQQ— Wilma Çakmaktaş (@wilmakedi) 1 Kasım 2017
AKM’nin yerine opera binası müjdelenmiş. Yaşasın, toplumda %0,001 bile olmayan operaseverler rahat uyuyabilir.— Ahmet Arıkan (@Ahmetfree) 1 Kasım 2017
Atatürk Kültür Merkezi’nin yıkılıp, yeniden yapılmasını desteklediğimi daha önce de yazmıştım. Çok daha iyisinin yapılacağına inanıyorum!— Zahit ENGİN (@Z4hiTEngiN) 1 Kasım 2017
Atatürk Kültür Merkezi yıkılacak yeni modern opera binası yapılacak dedi.Binaya Atatürk isminide verir heralde bence verir.— umut yıldız (@starhope34) 1 Kasım 2017
0 Yorum